Erzurum İspir'in Tarihi

İspir’in bulunduğu Çoruh boylarının tarih çağı M.Ö IX.yüzyıl sonlarında başlamaktadır. .M.Ö 680 yıllarında Saka Türkleri Kafkas Dağlarını aşarak Anadolu’da görülmeye başlar. M:Ö.665 yıllarında Saka Türklerinden Saperler Çoruh boylarına yerleşir .Malatyalı tarihçi Anabasis bu bölgedeki kabileden İspiritis diye bahsetmektedir.M.Ö.519 yılında Pers İmparatoru I.Daryus zamanında Saperler Pers hakimiyeti altına; M.Ö.140 yıllarında Sakaların Pam oymağından çıkan Küçük Arsaklılar Devleti’nin eline geçer. Romalıların Anadolu ve Suriye’yi fethe çalıştığı sıralarda İspir bölgesi Arsaklılar ve Romalılar arasında el değiştirir. M.S.665 yıllarında İslam Araplar Erzurum bölgesini alınca İspir 300 yıl boyunca Arapların idaresinde kalır. (Emeviler,Abbasiler) X. yüzyılında Abbasilerin zayıf düşmesinden istifade eden Bizanslılar bölgeyi hakimiyetleri altına 1049 yıllarında Büyük Selçuklu komutanlarından İbrahim Yınal Hasankale Savaşından sonra İspir bölgesini ele geçirir. Ancak bölge tam anlamıyla Büyük Selçuklu Devleti’ne bağlanamaz. 1071Malazgirt Savaşı’ndan sonra İspir ve çevresi tamamen Müslüman Türklerin eline geçer. Anadolu Selçuklu Devleti yıkıldıktan sonra çeşitli devletlerin himayesi altında kalan İspir bölgesi 1401-1502 yılları arasında Akkoyunlular’ın himayesinde kalır.Nihayet Eylül 1514 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına Birinci Dünya Savaşı döneminde İspir ve çevresi 1916 –1918 yılları arasında Rus işgali ve Ermeni mezalimine uğramış;25 Şubat 1918’de Kazim Karabekir Paşa komutanlığında 1.Kafkas Kolordusuna bağlı birliklerce vatan topraklarına katılır.