Meteor Çukuru

Doğubayazıt şehrinin 35 km. doğusunda, Gürbulak Gümrük Kapısı’nın 2 km. kuzeydoğusunda yer alır. derinlik ve büyüklük itibarıyla Alaska’daki Meteeor çukurundan sonra, Dünya’daki ikinci büyük meteor çukurudur.

Bu çukurun, daha farklı iddialara karşın, 1892 yılında düşen büyük bir göktaşı tarafından oluşturulduğu sanılmaktadır. Çünkü bu silindirik doğal kuyu, Tersiyer kalkerlerini örten kalın ve çatlaklı bazaltlar içinde, 100 yıl önce (1880-1885 yıllarında) geceleyin birden bire açılmış, o gecenin sabahında Gülveren köyünün kaynak suları bulanık olarak akmıştır.  

Çukurun açılması sırasında meydana gelen sarsıntı geniş bir alanda hissedilmiştir.

Derinliği 60 m. yi ve çapı da 35 m. yi bulan söz konusu çukurun âdeta silindirik bir kuyu şeklinde olduğu dikkati çekiyor. Çukurun iç kenarlarının düzenli şekilde kesilmiş oluşu ve iç yüzeylerin kopma çizikleri taşıması, kuvvetli basınca bağlı bir deformasyon olduğunu ifade etmektedir. Buna karşılık bu çukuru, Doğubayazıt – İran transit karayolunun İran sınırı kesiminde, yol ile Gülveren köyü arsında bazalt lâvları ve bazaltlar içinde açılmış bir çöküntü çukuru (bazalt dolini) olarak değerlendirmektedir

Bununla birlikte, sadece temel yapının kalker oluşunu esas alarak hareket eden bu görüşe, bütünüyle katılmak mümkün değildir. Çünkü bazaltik kayaçların kalınlığı yöreyi ilgilendiren stratigrafik dikme kesitlerde 120 m. den daha kalın gözükmektedir. Diğer yandan bazaltik lâvların doğal direnci bu çaptaki dairesel çökmelere izin vermeyecek özelliktedir. Ayrıca yöre halkının da aynı konuda tarihî kayıtlara geçmiş gözlemleri vardır. Belirtilen tarihte meydana gelen yer sarsıntısının yakın çevrede şiddetli bir şekilde hissedilmesi bile, küçük bir bazalt dolininin bu ölçüde sarsıntı oluşturamayacağını vurgulamaktadır.  

Kültür ve Turizm Bakanlığınca bu arada erozyonu önlemek ve çukurun içinin toprakla dolmasını engellemek için proje çalışmalar devam etmektedir. Bu bağlamda koruma alanında bulunan Meteor Çukurunun çevre düzenlenmesi, gelen ziyaretçilerin dinlenebilmesi için park alanı olacak şekilde çalışmalar devam etmektedir.  
Meteor Çukuru'nun Harita Üzerindeki Yeri