Büyük Selçuklu İmparatorluğu (M.S. 1040-1157)

Kurucusu: Tuğrul Bey
Hükümranlık Yılları: 1040-1157
Sınırları: Anadolu (Ege,Marmara hariç), Suriye, Filistin, Yemen, Irak, İran, Güney Kafkasya, Güneybatı Türkistan bölgesi.

Tuğrul Bey’in, Gazne Sultanı Mest Beyle yaptığı Dandanakan savaşı (1040) sonunda kazandığı zaferle Selçuklular imparatorluk haline geldiler. Dandanakan savaşı, siyasi ve askeri açıdan çok önemlidir. Selçuklu ordusu bu savaşta bütün Türk taktiklerini geliştirerek uyguladılar. Selçukluların güvenlik altında yaşamaları ve birliği sağlamaları bu savaşın sonunda gerçekleşmiştir.

1071 yılında Bizans ordusuna karşı Malagirt savaşını kazanan Selçuklular, bir daha ayrılmamak üzere Türklerin Anadolu’yu yurt edinmesini sağlamışlardır.

Tarihçiler Büyük Selçuklu İmparatorluğunu beş dönem halinde incelemektedirler.
  • Başlangıç Devri : 935-1040
  • Birinci İmparatorluk Devri : 1040-1092
  • Fetret Devri : 1092-1105
  • İkinci İmparatorluk Devri : 1105-1157
  • Bölünme Devri : 1157

Büyük Selçuklu İmparatorluğu döneminde Osmanlı Devleti düzeni, ekonomik sistemi ve ordu yapısının temelleri atılmıştır. Devlet idaresinde kurultay sistemi, ordunun merkez ve kanatlara ayrılması, diğer kavim ve soylardan paralı askerler kullanılması, merkeze bağlı devletlerin hukuki statülerinin belirlenmiş olması devletin siyasi varlığı açısından önemli uygulamalardır.

Selçuklular birçok sanat eserleri yanında Nizamülmülk’ün seyahatnamesi, Genceli Nizami’nin Hüsrev ile Şirin, Yusuf ile Züheyla eserleri önemlidir.