Hüsrev Paşa Külliyesi

Eski Van'da XVI. yüzyılda yapılmış cami, medrese ve türbeden oluşan külliyedir.

I. Dünya Savaşı'ndan beri terkedilmiş olan eski Van'da bulunan ve halk arasın­da Kurşunlu Cami olarak anılan Hüsrev Paşa Camii, III. Murad döneminde orada bir süre beylerbeyilik yapan Hüsrev Paşa tarafından inşa ettirilmiştir. Kimliği tam olarak tesbit edilemeyen baninin. Sicilî-i Osmânîûe 99S'te (1587) İran seferinde şehid olduğu belirtilen Köse Hüsrev Paşa olması muhtemeldir. Caminin Yûsuf im­zalı Farsça-Arapça kitabesi 975 (1567-68) yılını verir. Caminin yanında bulunan tür­bede de 99S (1587) tarihi tesbit edilmek­tedir. 

Aynı bölgede Bitlis-Tatvanyolu üze­rinde sıralanan kervansaraylardan ikisinin yanlarındaki cami, hamam ve zaviye ile birlikte aynı Hüsrev Paşa'nın evkafından olduğu tahmin edilmektedir. Bu külliye­lerin çevrelerinde 1572'de yerleşme yapıldığına göre kervansaraylar da bu tarih­ten az önce Van'daki caminin inşası sıra­sında bina edilmiş olmalıdır. Van İl Yıllı­ğı- 1967'öe caminin yapımı için 1669 ve türbe için 1685yıllarının verilmesi yanlış­tır. Evliya Çelebi 1655'te bu camiyi gördü­ğüne göre böyle bir tarihlemenin doğru olamayacağı açıktır. 

Abdüsselâm Uluçam, külliye hakkındaki kısa makalesinde külliyenin vakfiyesinden alıntılar yapmakta ve buradaki bir çifte hamamın da Hüsrev Paşa Külliyesi'ne ait olduğunu ileri sürmekteyse de Taner Tarhan'ın ma­kalesinde bu yapı Rüstem Pa­şa Hamamı olarak geçer.