Büyük Hun İmparatorluğu (M.Ö. 204-M.S. 216)

Kurucusu: Mete
Hükümranlık Yılları: M.Ö. 209- M.S. 151
Sınırları: Batıda Hazar Denizi, doğuda Pasifik Okyanusu olmak üzere Orta ve Doğu Asya’nın büyük bir bölümü.

Türk tarihinin M.Ö 5000 yıllarına kadar dayandığı bilinmektedir. Ancak kaynakların yetersizliği nedeniyle bu yıllarda kurulan Türk Devletleri hakkında kaynakların yetersizliği nedeniyle Hunlardan başlanmaktadır.
Bilinen ilk Türk Devleti Büyük Hun İmparatorluğudur. Bu imparatorluğun ilk hanı ise Teoman’dır. Tarihçiler Büyük Hun İmparatorluğu’nun M.Ö. 209 yılında Teoman’ın oğlu Mete’nin tahta çıkması ile kurulmuş olduğu fikrinde birleşmektedirler.
Büyük bir devlet adamı ve büyük bir komutan olan Mete’nin gerçekleştirdiği tarihi uygulamalar şunlardır;
  • On kişiden (manga),on bin atlı (tümen)’ya kadar askeri teşkilat kurmuştur.
  • Büyük çaplı avlarla askeri eğitim ve tatbikatlar yaptırmıştır.
  • Okların aynı hedefe yönlendirilmesi için ıslıklı ok uygulamasını getirmiştir.
  • Çekilme ve çembere almayı öngören ünlü Türk taktiğini uygulamıştır.
  • Ekonomik problemleri olan Türk Toplumlarını yan yana getirerek ekonomik birlik temellerini atmıştır.
  • Halk-Ordu kaynaşmasını sağlamıştır.
  • Yüeçi ve Çinlilerden aldığı askeri ve kültürel yenilikleri kendi toplumunda uygulamıştır.
  • Hanların belli askeri kademelerden yükselerek bu makama gelmesinin faydalarına inanmıştır.
Büyük Hun İmparatorluğu önce Batı-Doğu, daha sonra Kuzey-Güney şeklinde ikiye bölünmüştür. Kuzey Hun Devleti 151 yılına kadar devam etmiştir. Güney Hun Devleti ise Çin egemenliğini kabul etmiştir. Geniş otlakların bulunduğu Çin’e sayısız akınlar düzenleyen Hunlara karşı Çinliler Çin Seddini inşa etmişlerdi. Mete zamanında Çin seddini de aşan Türkler, Çin’i vergiye bağlamışlardı.

Çoğunlukla hayvancılık ve tarımla geçinen Hunlar, Gök Tanrıyı tek Tanrı olarak kabul eden bir dine sahiptiler. Aile hayatına çok önem veren Hunlar kadını toplumun temel direği olarak görmüşler ve ona saygın bir yer vermişlerdir.

Hunlar, askerliğe, ağaç dikmeye, at yetiştiriciliğine, av yapmaya ve ticarete önem vermişlerdir. Devletin prensliklerle yürütülmesi, onluk teşkilat, çekilme ve aldatma taktikleri, Çinlilerle mücadeleden öğrenilen pralı asker uygulaması, devlet sözlerine sadık kalınması, siyasette karşılıklı güvene önem verilmesi Hunların belli başlı özellikleridir.